Zaterdag 25 juni werd op de Dag van de Architectuur, voor de eerste keer de Leidse Architectuurprijs uitgereikt. Een vakjury had tien Leidse gebouwen die recent in gebruik zijn genomen, genomineerd. Het publiek kon via internet stemmen op één van deze gebouwen. Winnaar werd de renovatie van de Sterrewacht door het Leidse architectenburo Veldman, Rietbroek, Smit.
De Sterrewacht is een belangrijk gebouw in de Leidse cultuurhistorie maar is in de loop der tijd zwaar verwaarloosd. Mede dankzij een rijkssubsidie van € 2,8 miljoen kon het rijksmonument worden gerenoveerd. En inderdaad het resultaat is prachtig en een absolute aanwinst voor de stad. Maar is deze renovatie ook de eerste Leidse Architectuurprijs waard?
Er staan in Leiden ongeveer 3000 monumenten. De Leidse historische binnenstad is misschien wel de belangrijkste kwaliteit van de stad en een ‘unique selling point’ voor het aantrekken van toeristen, bedrijven en instellingen en daarmee een motor van de lokale economie. Terecht wordt dit cultuurhistorisch erfgoed goed bewaakt en wordt er in de meeste gevallen geïnvesteerd in het behoud en versterken hiervan.
Maar Leiden is meer dan een historische binnenstad die geconserveerd moet worden. Leiden is ook de Stad van Ontdekkingen, een moderne stad die in ontwikkeling concurreert met andere steden in de Randstad, Nederland en Europa. Een stad die, als zij wil meedoen in deze globale concurrentiestrijd, moet meegaan met haar tijd en daar zelfs op vooruit moet lopen. De Leidse kenniseconomie vraagt om een innovatieve en een vooruitstrevende stadscultuur.
Leiden stond nooit echt bekend om de kwaliteit van haar moderne architectuur. In de meeste architectuurgidsen over hedendaagse architectuur komt Leiden nog niet voor. Maar met de recente ontwikkeling van de woonwijken Roomburg en Nieuw Leyden, het Bio Science Park en enkele grotere gebouwen is de kwaliteit van de Leidse moderne architectuur de laatste jaren enorm toegenomen.
De bedoeling van de Leidse Architectuurprijs is om deze kwaliteit van de moderne architectuur in Leiden in de publiciteit te brengen. Zo kan Leiden laten zien dat zij niet alleen een conserverende maar ook een vooruitstrevende stadscultuur heeft. Het is dan ook jammer dat de Sterrewacht door de vakjury genomineerd is voor de Leidse Architectuurprijs. De Sterrewacht is een mooi project maar het is geen goede ambassadeur voor de moderne architectuur van Leiden. Daarmee is deze eerste Leidse Architectuurprijs een gemiste kans en een verkeerd signaal naar de buitenwereld.
foto’s via site surveymonkey
Koen Haer
leidseruimte
Walter van Peijpe
LEIDSE RUIMTE 
Beste Walter,
Als je kijkt naar de kwaliteit van het geleverde werk qua architectuur en realisatie en de (positieve) impact op de stad is de lijst met genomineerden terecht.
In de lijst worden diverse plannen samengevoegd. Qua schaal, financiering, gebruik, opdrachtgeverschap en leeftijd van de gebouwen. De eerste aspecten zijn op zich in de uiting van de architectuur geen belemmering voor een vergelijking. Restauratie vs. nieuwbouw is bij een publieksprijs lastig. Welke nieuwe architectuur wint het in de ogen van het publiek van een prachtig gerestaureerd gebouw dat iedereen jaren heeft zien verloederen en nu weer in al zijn glorie herrijst?
Het doel van de prijs is het stimuleren van de kwaliteit van de architectuur in Leiden. Zouden opdrachtgevers en architecten van nieuwbouw het erbij laten zitten als ze zich realiseren dat ze nooit kunnen winnen van een monument of worden ze juist gestimuleerd meer kwaliteit te leveren? Als het laatste aanwijsbaar het geval is ben ik voor de huidige opzet. Ik vraag me echter af of dat zo is.
Misschien is het beter om de prijs aan te passen en elk jaar een competitie te organiseren met het ene jaar nieuwe gebouwen en het andere jaar bestaande stad en gebouwen dat biedt je ook de mogelijkheid om hergebruik te stimuleren of grotere ingrepen in de bestaande structuur van de stad als Aalmarkt, Nieuw Leyden of het Singelpark in te brengen.
Wie weet. Dan is er volgend jaar weer een wedstrijd.
Pingback: Wie wint de Leidse Architectuurprijs 2013? | LEIDSE RUIMTE
Pingback: Wie wint de Leidse Architectuurprijs 2013? | WALTER VAN PEIJPE