Fijnstof is een verzamelnaam voor in de lucht zwevende deeltjes kleiner dan 0,01 millimeter. Die ademen we in en dat is slecht voor onze gezondheid. De meeste van deze deeltjes worden verspreid door menselijke activiteiten zoals verkeer, industrie, energieopwekking en landbouw, maar ook de zee produceert fijnstof. In Nederland is de concentratie fijnstof erg hoog en dat is zorgelijk ongeacht of de concentratie wel of niet aan Europese normen voldoet. Een veilige concentratie fijnstof bestaat namelijk niet. Het is altijd schadelijk. Er zal dus een compromis gezocht moeten worden tussen de economische belangen en de gezondheidsrisico’s. Om die lastige afweging goed te kunnen maken is er vooral voldoende informatie nodig, over de gevolgen, maar ook over de werkelijke concentraties en verspreiding, zodat we daar ook in de stadsinrichting rekening mee kunnen houden.
Fijnstof kan ook het broeikaseffect verminderen door het tegenhouden van zonlicht, maar over hoe dat precies werkt is nog veel onduidelijk. Al met al kunnen we in Nederland wel wat meer metingen aan fijnstof gebruiken dan die op de 50 officiële vaste meetpunten. Daarom is een samenwerkingsverband van de overheid en onderzoeksinstellingen, waaronder de Sterrewacht van Universiteit Leiden, onder de naam iSpex een project gestart om gebruikers van een iPhone de concentratie fijnstof op hun locatie te laten meten.
Voor €2,50 kan je een opzetstukje kopen met daarin wat optische filters voor de camera van je iPhone. Het is jammer, maar dat opzetstukje past niet op andere smartphones en zonder kan je smartphone de benodigde metingen van de polarisatie van het licht niet doen. Op een heldere dag maken vervolgens alle mensen die wel een iPhone en iSpex hebben foto’s van de lucht, die door een bijgeleverde App verstuurd worden. Uit die foto’s kan dan een veel gedetailleerdere kaart van de fijnstofconcentratie gemaakt worden. De kleuren van het zonlicht worden namelijk verschillend verstrooid door kleine deeltjes. Dat is ook de reden dat de lucht blauw is. Welke kleur blauw zegt dus iets over hoeveel fijnstof er is.
Maandagbijdrage van Jochem Lesparre