Tagarchief: wateroverlast

‘De Natte Stad’

Waterplein Benthemplein Rotetrdam door de Urbanisten

Waterplein Benthemplein Rotetrdam door de Urbanisten

Donderdag 31 oktober was ik bij de maandelijkse talkshow ‘Stadsleven’ van Tracy Metz. Thema van de avond was De Natte Stad’. Het ging over het soms moeizame huwelijk tussen de stad en het water. Natuurlijk heeft de stad water nodig. Water in de stad is mooi, verkoelt, en zorgt voor plezier. Soms is water zelfs bepalend voor de identiteit van de stad. Maar teveel water is ook niet goed. De stad versteent en regenbuien worden in de toekomst heftiger. Op sommige plekken in de stad kan het riool het soms al niet meer aan. Steden moeten dus meer ruimte vinden voor water om bestand te zijn tegen overlast en overstromingen. Tijdens de talkshow werd aandacht besteed aan de geschiedenis van water in de stad en aan innovatieve oplossingen om wateroverlast tegen te gaan.

Naast bijvoorbeeld Amsterdam, is ook Leiden zo’n stad waarin het water een belangrijk aandeel heeft in de geschiedenis, de identiteit en de aantrekkelijkheid van de stad. Vanaf het ontstaan van Leiden zijn de Rijn, de grachten en de Singels bepalend voor het stadsleven. Maar Leiden heeft ook te maken met wateroverlast, denk bijvoorbeeld aan de Kooi. Als we niets doen zal in de toekomst deze overlast alleen maar toenemen.

nieuwe rijn

Soms denk ik dat het belang van het water voor Leiden nog niet genoeg onderkend wordt. Op het water is het soms oorlog tussen de verschillende rederijen, in het water ligt te veel afval en langs het water is de openbare ruimte te vaak armoedig ingericht met nog te veel geparkeerde auto’s. Dat kan beter. Gelukkig wordt er hard gewerkt aan het Singelpark, een voorbeeldproject waarin de geschiedenis van Leiden en eigentijdse stadsontwikkeling samen komen in het langste park van Nederland.

Ook het belang van innovatieve oplossingen voor wateroverlast in de toekomst wordt in Leiden niet genoeg onderkend. In de Kooi is weliswaar een oplossing gevonden om overstromingen in de wijk tegen te gaan, maar innovatief is deze oplossing zeker niet. De voorgestelde waterbergingskratten onder de grond zijn niet alleen duur, maar leveren vooral geen enkele bijdrage aan de kwaliteit van de openbare ruimte in de Kooi. Een gemiste kans. Ook wordt bij gebiedsontwikkeling te makkelijk water gedempt zonder dat er een goed compensatieplan is. De opvang van water en het benutten van de kwaliteit van water binnen een gebied is geen vanzelfsprekend onderdeel van een nieuwe ontwikkeling. Dat kan beter.

Wateroverlast in de Kooi

Wateroverlast in de Kooi

Leiden heeft een Waterplan dat bijna herzien moet worden. Rotterdam presenteerde onlangs haar adaptatiestrategie, waarin de het aanpassen van de stad aan het veranderende klimaat niet als bedreiging maar als kans wordt gezien. Hier kan Leiden veel van leren. En misschien moeten we binnenkort Tracy Metz maar eens uitnodigen voor een talkshow over ‘De Natte Stad’!

Als uitsmijter de mooie korte kunstfilm ‘Pegasus Dance’ van Fernando Sanchez Castillo, waar Tracy haar talkshow mee opende.

 

bijdrage door Walter van Peijpe

 

Waarom wonen er mensen in Leiden?

Leiden ligt strategisch in de Randstad, dat is voor mij een van de redenen om voor Leiden als woonplaats te kiezen. Maar waarom ligt het dichtstbevolkte gedeelte van Nederland eigenlijk hier? De redenen om in dit deel van Nederland te wonen zijn vooral historische (oftewel achterhaalde) redenen. De waterwegen waren goed voor transport, de grond is er vruchtbaar en de zee dichtbij voor visserij en koloniale handel. We wonen gewoon nog altijd in het deel van Nederland dat in de 17e eeuw het welvarendst werd. Dus moeten we onze huizen funderen met palen, drie keer zo lang als een huis hoog, op een enigszins stabiele ondergrondse zandlaag. Dus lopen we permanent het risico op overstroming en dus staan er vinexwijken op de vruchtbare grond. Veel logischer zou het zijn om met z’n allen op de stevige arme zandgrond van de Veluwe te gaan wonen, die is verder toch nergens goed voor. Zelfs met vele meters zeespiegelstijging lopen we daar nog geen risico op overstromingen. “De Veluwe nergens goed voor?” zullen sommigen uitroepen “En de natuur op de Veluwe dan?”. Nou, van dat soort bos is er genoeg in Europa, op de plaats van Leiden zou echter uniek moerasbos kunnen staan vol met otters, bevers en watervogels.

Moerasbos   (bron: nlwandel.nl)

De overheid heeft in de jaren zeventig geprobeerd de economische groei in andere delen van Nederland te bevorderen door overheidsinstellingen de Randstad uit te verhuizen. Ik heb een paar jaar bij zo’n organisatie in Apeldoorn gewerkt, maar omdat jullie allemaal hier bleven wonen voelde ik weinig behoefte om naar Apeldoorn te verhuizen. Door in de Randstad te blijven wonen doe ik mee aan de wereldwijde trend dat steden alsmaar in omvang groeien, ook als ze op ongelukkige locaties liggen naast een vulkaan, op een breukzone met aardbevingen of, zoals wij, op een plek waar we permanent moeten pompen om het droog te houden.

Maandagbijdrage van Jochem Lesparre

Leiden groener en 3D

De groene gebieden rond Leiden willen we graag groen houden, daarom moeten we de ruimte in de stad slimmer gebruiken, want er is behoefte aan steeds meer woon- en bedrijfsruimte. Bij intensiever ruimtegebruik verandert het stedelijk klimaat. Niet alleen het sociale klimaat verandert er door, maar ook het fysieke klimaat. Het weer in een stad is namelijk altijd een beetje anders dan in het landelijk gebied eromheen. De gebouwen en bestrating nemen meer zonnewarmte op en houden deze ook langer vast. Hierdoor is het in de stad vaak een paar graden warmer dan erbuiten. De verhardde oppervlakken van de stad nemen daarentegen minder regenwater op en voeren dit ook sneller af. Hierdoor krijg je bij hevige regenval wateroverlast in de stad. Door verdere verstedelijking en klimaatverandering met extremer weer zoals hittegolven en hoosbuien zal dit alleen maar erger worden.

Wateroverlast in Leiden op Omroep West

De oplossing voor deze problemen moet niet alleen gezocht worden in airconditioning en meer straatputten, maar de stad moet groener. Groen neemt regenwater op en zorgt zo voor minder wateroverlast. Het verdampen van dit water zorgt later bij droogte voor verkoeling. Dit is een van de redenen dat je op dit weblog veel over groene daken ziet.

Groene daken Groene daken Groene daken

Als de gemeente groene daken als oplossing wil gebruiken, moet wel bekend zijn waar en hoeveel daken daarvoor geschikt zijn. Een ambtenaar op de fiets alle daken van de stad laten inventariseren kost veel tijd. Wat je eigenlijk nodig hebt is een 3D model van de stad, maar dat is er nog niet en dat laten maken is duur. Maar Nederland is wel al helemaal 3D gemeten door de Waterschappen en Rijkswaterstaat (AHN). Met een laserscanner in een vliegtuig is voor iedere vierkante meter op tien punten de hoogte gemeten. Daar een mooi 3D model van maken is nog een hoop werk, maar platte daken kunnen er automatisch in herkend worden. Er is nog veel meer nuttige informatie uit te halen. Kijk zelf  eens in de gratis viewer.

Viewer met iedere 5 meter de hoogte van het Actueel Hoogtemodel Nederland (AHN)

Bijdrage van Jochem Lesparre