Tagarchief: economie

Surveillancestaat leidt tot schaduweconomie?

Dit Weekeinde stond er een interessant opinieartikel in de Volkskrant van Gerhard Hormann. Hij beschrijft een verzameling van trends zoals: ruilen, lenen, 2e hands, couchsurfen, repareren en zelf voedsel verbouwen. Hij ziet hier een verband in als reactie op economische situatie en verzet tegen de surveillancestaat.

de Volkskrant

Hoewel ik aan meerdere van de door hem genoemde trends mee doe of ze op z’n minst een warm hart toe draag, vind ik het verband dat hij er in ziet wat vergezocht. Ook verwacht ik van zulke initiatieven geen grote verandering van de maatschappij. Het gaat om relatief kleine initiatieven die vooral goed werken zolang het om een select gezelschap van idealisten gaat. Zodra het nieuwe er af is, of als het groter wordt, komen er ook oplichters en profiteurs en dan ontstaat de behoefte aan regulering.

Autarkie

Je kunt wel afgeven op de belastinginnende overheid, maar zonder EU zijn we op wereldniveau overgeleverd aan de grillen van de VS. En zonder OZB en BTW en andere belastingen kan er geen fatsoenlijk onderwijs gegeven worden, rijdt er op veel plekken geen openbaar vervoer, wordt de straat niet geveegd, enz. Lokaal dingen zelf wel regelen is fantastisch, maar er is toezicht nodig vanwege de profiteurs. In plaats van alleen bijdragen aan dingen waar jezelf gebruik van maakt, moet je juist uit solidariteit aan alle overheidstaken meebetalen.

GroenLinks

Natuurlijk kan en moet er heel veel beter georganiseerd worden, maar als je de maatschappij echt wil veranderen is er maar één manier: via de stembus!

Maandagbijdrage van Jochem Lesparre

Oude dingen

Hoe ga je met oude dingen om? Wil je die conserveren, gebruiken, opruimen of kies je voor de meest economische optie? Hieronder een paar voorbeelden.

Stel je hebt een mooie oude mechanische klok. Op een dag loopt de klok plots niet meer. Het uurwerk valt niet zo te repareren dat het weer echt betrouwbaar werkt.

 
Stel je hebt een mooi oud gebouw. Door de tand des tijds verkruimelen de stenen van de gevel één voor één. Als je de stenen één voor één vervangt is uiteindelijk geen één steen meer origineel.

 
Stel je hebt een mooie oude stadswijk, maar door een grote ramp raakt deze zwaar beschadigd. Er zijn genoeg delen bewaard gebleven voor een reconstructie.

 
Maandagbijdrage van Jochem Lesparre

Marktwerking

Door decentralisatie krijgt de gemeente steeds meer overheidstaken. Ik heb zo m’n twijfels of dat een goed idee is. Ten eerste leidt dat tot ongelijkheid in tarieven en voorzieningen en dat vind ik oneerlijk. Ten tweede vraag ik me af of de gemeente wel op alle terreinen de benodigde expertise in huis kan hebben. Ten derde is het gewoon minder efficiënt om in alle 408 gemeente dezelfde taak uit te voeren.

Inkomensverschillen per gemeente

Een oplossing voor gebrek aan expertise en inefficiëntie is marktwerking. Een commercieel bedrijf is gemiddeld efficiënter dan de overheid, want alleen de meest succesvolle bedrijven overleven in de onderlinge concurrentie. Marktwerking is een soort evolutie en dat is al 3,7 miljard jaar de succesformule van al het leven op aarde. Dus moeten we voor onze sociale woningbouw, openbaar vervoer, afval inzameling, filebestrijding en ruimtelijke ordening en zelfs voor natuur- en landschapsbeheer de markt z’n werk laten doen, toch?

Evolutie

Nu is er alleen probleem. De markt leidt vaak tot negatieve bijverschijnselen zoals slechte werkomstandigheden in derdewereldlanden. Daar kan je de markt niet de schuld van geven, zo is de gangbare opvatting. Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat marktwerking tot verwatering van morele standpunten leidt. Die nare bijverschijnselen zijn dus inherent aan marktwerking!

Scienceartikel Morals and Markets
Wat is het leven van een muis je waard als je in je eentje de keus moet maken?
  • 34% van de proefpersonen: €5 of minder
  • 46% van de proefpersonen: €10 of minder
  • 76% van de proefpersonen: €50 of minder
En als je met anderen moet onderhandelen, wordt het dan anders door gedeelde verantwoordelijkheid, doordat je ziet dat anderen morele regels overtreden, of door focus op eigen gewin, want als jij het niet doet doet iemand anders het wel?
   • 76% van de proefpersonen: €10 of minder

De evolutionaire succesformule van de marktwerking kunnen we benutten, maar dan moet we wel goed opletten waar dat tot nare “bijverschijnselen” leidt, zodat we daar ingrijpen en geen marktwerking toestaan of die beperken. Tot welke misstanden leidt of gaat marktwerking in de gemeentetaken leiden? Ik weet het niet. Jij wel?

Maandagbijdrage van Jochem Lesparre

Kleinschalige lokale voorzieningen

In het GroenLinks-magazine is een discussie gaande over onbeperkte openingstijden voor winkels. De voordelen zijn duidelijk: meer vrijheid en flexibiliteit met dezelfde positieve gevolgen voor de schaarse ruimte in de stad als die van het nieuwe werken. De tegenargumenten zijn dat we juist moeten consuminderen en dat we kleinschalige lokale voorzieningen moeten promoten. Maar, zijn dat wel tegenargumenten?

Artikel in GroenLinks-magazine

Meer consumptie is goed voor de economie èn geeft extra milieudruk. Een welvarend land kan echter ook meer milieuvriendelijke maatregelen nemen. Er zijn mensen die geen extra economie willen. Ik denk dat er geen weg terug is. We moeten door met de vooruitgang, maar dan wel op een groene en eerlijke wijze. Is consumptie dan goed of slecht? Dat hangt er van af. Nutteloze consumptie is slecht voor het milieu, terwijl er geen meerwaarde tegenover staat. Nuttige consumptie geeft meerwaarde zoals werkbesparing of geluk, wat extra tijd en energie geeft om nuttige dingen te doen. Daar worden we welvarender van. Zelf heb ik weinig spullen nodig, maar dat kan ik niet voor anderen bepalen. Het blijkt echter dat 1 op de 4 mensen spullen koopt die ze niet nodig hebben. Deze koopziekte moeten we bestrijden. Het proberen te beperken van onnodige consumptie via openingstijden lijkt me symptoombestrijding en geen oplossing. Op internet gaat het consumeren ook buiten winkeltijden gewoon door.

De weg terug?

Lokale voorzieningen hebben allerlei voordelen. Ik vind een wijk met een winkel op de hoek ook gewoon leuker. Volgens de Tilburgse GroenLinks-fractievoorzitter Paulus Oerlemans zijn verruimde winkeltijden “een ramp voor zelfstandige winkeliers, omdat alleen grootwinkelbedrijven ervan profiteren”. Dat vind ik raar. Als een kleine zelfstandige winkel het moeilijker krijgt bij verruimde openingstijden is er iets mis met het die winkel. Blijkbaar trekt die winkel alleen klanten door de locatie, maar biedt deze verder onvoldoende meerwaarde zoals professioneel advies of persoonlijke service.

Supermarkt en kababzaak in een

De buurtsupermarkt in mijn wijk geeft bijvoorbeeld geen van beide, maar is een slechte kopie van een grote supermarkt, met minder aanbod en slechte service. Aanbiedingen vergeten ze expres in de kassa te zetten waardoor je vaak alsnog de gewone hoge prijs betaalt. Het kan ook anders. De collega’s op mijn werk komen uit de hele wereld en nemen geen gesmeerde boterhammen met kaas mee, maar ze willen ook wel eens wat anders dan het eten uit de kantine. Een keer in de week lopen we naar een supermarktje dat tevens een kebabzaak is om wat te eten. De extreem vriendelijke eigenaar bakt zelf m’n vegetarische Turkse pizza, rekent af en brengt de bestelling naar het zithoekje achterin de winkel. Na zo’n lunch kan ik ontspannen weer aan het werk. Die winkel geeft wel meerwaarde voor mij en de wijk.

Maandagbijdrage van Jochem Lesparre