Beleggersvisie

foto uit ropport ABN-AMRO

 Kansen voor kwaliteit, de Nederlandse kantorenmarkt in beeld.

Vorige week verscheen er een rapport over de Nederlandse kantorenmarkt vanuit de beleggersvisie van de ABN-AMRO.  In die zin interessant omdat dit een geluid vanuit de beleggers is. En daar hadden we er nog niet veel van. We vinden allemaal dat we iets aan leegstand moeten doen, maar hoe kijkt de belegger naar het probleem? Het rapport geeft een goed beeld van de situatie en verbindt er conclusies aan. Niet onze mening, maar de invalshoek is interessant. Hieronder integraal de conclusies van het rapport [of lees hier het complete rapport: Kansen voor kwaliteit]

illustratie uit ropport ABN-AMRO

Conclusies: van zorg naar kans

De zorgen over de Nederlandse kantorenmarkt zijn terecht. De actuele leegstandsproblematiek is substantieel en onze analyses van de gebruikersmarkt laten zien dat de leegstand richting 2015 nog sterk gaat oplopen. Aan de ene kant komt dit door een krimpende kantoorwerkgelegenheid. Aan de andere kant lijkt de brede adoptie van vormen van Het Nieuwe Werken door kantoorgebruikers een grote impact te gaan hebben. Alle onderzochte gemeentes krijgen naar onze verwachting te maken met toenemende leegstand. Vastgoedbeleggers worden in belangrijke mate mogelijk blijvend geraakt in hun verdienpotentieel. Voor ontwikkelaars dreigt een lange periode van lage productie, met alle gevolgen voor de achterliggende bouwkolom. De recente ‘sense-of-urgency’ is dus – ons inziens – terecht. Maatregelen zullen moeten worden genomen om de problematiek te lijf te gaan. De vraag is uiteraard: welke maatregelen? De kwaliteitseisen van huidige en toekomstige kantoorgebruikers zijn hoog. Denk bijvoorbeeld aan ambities op het gebied van duurzaamheid. De huidige voorraad (leegstaand of niet) kan niet aan deze vraag voldoen. Een transitieproces is nodig, om gebouwen te laten aansluiten bij de vraag van vandaag en morgen. Van een bouwstop kan dus naar onze mening geen sprake zijn. Wel moet er nieuwe schaarste worden gecreëerd in de Nederlandse kantorenmarkt. Alleen in een schaarstesituatie kan van de gebruiker een reële prijs worden gevraagd voor de geboden kwaliteit. En alleen in een schaarstesituatie blijft er bij beleggers vertrouwen in de positieve waardeontwikkeling van het aan te kopen vastgoed. Deze situatie kan alleen ontstaan door beperking van de uitgifte van nieuwe greenfield kantoorlocaties in combinatie met substantiële transformatie van de bestaande voorraad. Hiervoor zijn nieuwe spelregels en de inzet van alle betrokken partijen nodig. Binnen deze spelregels kan naar ons idee de markt haar werk doen: zorgen vertalen naar kansen.

Gemeenten/Overheid

• Beperken greenfield kantoorlocaties
• Faciliteren transformatie

Beleggers

• Kritischer worden op locatiekwaliteit
• Investeren in multi-inzetbare gebouwen
• (Laten) transformeren bestaand kansarm bezit

Ontwikkelaars

• Nieuwbouw inbreiden
• Transformeren bestaande voorraad
• Bouwen flexibele, multi-inzetbare gebouwen

Gebruikers

• Werken vanuit gedegen huisvestingsstrategie
• Betalen voor kwaliteit