Vorig jaar organiseerde het RAP Architectuurcentrum samen met Stadslab en BNA Kring Rijnland een ideeënprijsvraag voor het Lammermarktgebied in Leiden om de gemeente te voeden met vruchtbare ideeën voor dit gebied. Een goed idee, want dat er iets moet gebeuren aan deze zielloze plek is duidelijk. Vrijdag 14 januari 2011 werden de winnaars bekendgemaakt. Ik had veel verwachtingen van deze prijsvraag. Helaas ben ik wat teleurgesteld over het resultaat.
Niet eens zozeer over de kwaliteit van de inzendingen. Uit vrijwel alle plannen blijkt dat de ontwerpers veel energie en creativiteit hebben gestoken in hun ontwerp. Op de tentoonstelling in het RAP zijn prachtige tekeningen, originele vondsten, gelikte collages en andere verrassingen te zien. Geen van de plannen zal 1 op 1 worden uitgevoerd maar daar was de prijsvraag ook niet voor bedoeld. Ik denk wel dat er genoeg ideeën uit alle gezamenlijke inzendingen zijn te halen, die gebruikt kunnen worden voor de herinrichting van het gebied. De gemeente zal in februari 2011 starten met een projectgroep Lammermarkt om tot uitvoerbare plannen te komen. De tentoonstelling geeft inspiratie genoeg. Dat is de winst van deze prijsvraag.
Ik ben teleurgesteld over de uitwerking en jurering van de prijsvraag. Bij een prijsvraag hoort meestal een winnaar. Maar juist bij deze prijsvraag was dat wat mij betreft niet nodig geweest. Het winnende ontwerp [illustraties] van Atelier Pro, is een goed plan en het meest professionele van alle inzendingen. Alleen, daar ging het hier niet om. Het ging om de verzameling van vruchtbare ideeën. Ik vind dat in de jurering hier volledig aan voorbij is gegaan. Het juryrapport is vrijwel uitsluitend negatief van toon. Bij de algemene indrukken van de inzendingen wordt opgesomd wat de jury allemaal niet goed vond. Nergens wordt ook maar ook maar één positief aspect genoemd. Deze negativiteit zet zich door in de beoordeling van de afzonderlijke plannen. De eerste zin hiervan is meestal nog wel aardig maar de kritiek overheerst. Jammer, de plannen verdienen een veel positievere en op het doel van de prijsvraag gerichte beoordeling.
Ik ben teleurgesteld over de visie waarmee de jury, bestaande uit Max van Aerschot, Jaap van der Bout en Lodewijk Baljon, de plannen beoordeeld heeft. Er zijn veel verschillende stromingen in de hedendaagse architectuur en stedenbouw. Traditioneel, visionair en alles wat daar tussenin zit. Een ontwerpopgave als deze kan je dus ook op veel manieren beoordelen. De beoordeling van de jury vind ik nogal traditioneel. Het gaat over de ‘genius loci’,’onlogische waterwegen’, ‘landschappelijke en stedenbouwkundige vorm’ en ‘ontwerpen met brug op de kop van het bolwerk’ zijn zelfs zonder meer afgevallen. Je kan ook anders naar de plannen kijken, vooral als het een ideeënprijsvraag is: ‘oud versus nieuw’, ‘nieuwe stedelijke programma’s’, ‘duurzaamheid’, ‘flexibiliteit’, ‘kwaliteit openbare ruimte’, ‘verrassende grondexploitatie’, ‘hoge toeristische waarde’ ‘relatie met cultuur’ zijn net zo goed legitieme criteria waarop de plannen beoordeeld kunnen worden. Het is jammer dat de jury dat in mindere mate heeft gedaan. In de beoordeling van de plannen verraadt de jury te veel haar eigen, arbitraire, visie op de opgave.
Wat ik echt teleurstellend vind is het ontbreken van een interessante eindanalyse door de jury. Wat heeft deze prijsvraag ons aan nieuwe inzichten opgeleverd? Welke kansen ziet de vakjury? Wat zijn de bijzondere resultaten waarmee de werkgroep van de gemeente aan de slag kan? Natuurlijk, de werkgroep zal alle plannen nog verder gaan bestuderen en verwerken in de verdere planvorming. Het publiek mist echter een interessante conclusie. Die kan zij ook wel zelf trekken maar helaas is er geen digitale versie van de plannen en geen traditionele catalogus beschikbaar. Het publiek moet het doen met het negatieve rapport van de jury. Dat is jammer. De plannen verdienen meer. Gelukkig is de tentoonstelling nog tot en met 6 maart te zien in het RAP. Er zit veel moois tussen!!!
P.S: 08-02-2011: Inmiddels staan de inzendingen ook online
Koen Haer
leidseruimte
Walter van Peijpe
LEIDSE RUIMTE 