Shared space: recept voor chaos?

Een paar weken geleden stond de herinrichting van de Breestraat op de agenda van de Leidse gemeenteraad. De Breestraat kan wel een facelift gebruiken, daar lijkt iedereen het wel over eens te zijn. Maar hoe? In overleg met ondernemers, pandeigenaren, en bewoners en Stadslab is een plan opgesteld. In dat plan wordt het gebied ingericht als ‘shared space’.

De omschrijving ‘shared space’ deed mij denken aan een combinatie van technische innovaties als mySpace en SharePoint. Het blijkt hier om een heel ander soort innovatie te gaan. Shared space betekent letterlijk en figuurlijk gedeeld ruimtegebruik. De Breestraat wordt dan asfaltvrij ingericht zonder hoogteverschil tussen rij- en loopgebied, dus tussen de busbaan, fietspad en stoepen. Ook kenmerkt shared space zich doordat er zo min mogelijk verkeersborden en verkeerlichten aanwezig zijn.

De theorie achter shared space, die door de Nederlander Monderman is bedacht, is dat door het weghalen van aanwijzingen voor de automobilist het straatbeeld onoverzichtelijker wordt. De subjectieve veiligheid neemt af. Een weggebruiker zal dan alerter en voorzichtiger rijgedrag vertonen, waardoor de objectieve veiligheid juist toeneemt. De Breestraat zou hier dus veiliger door moeten worden. De gebruikers worden erdoor uitgedaagd sociaal voor andere weggebruikers te zijn. Door middel van sociale interactie tussen de verschillende verkeersdeelnemers en het maken van oogcontact moet worden bepaald wie voorrang heeft en wat het gewenst gedrag is. Het klinkt dus nogal opzienbarend, dat shared space. Een recept voor chaos, volgens critici. Dat is dan ook precies de reden dan de gemeenteraad heeft aangedrongen op extra onderzoek naar de verkeersveiligheid met shared space- inrichting.

Een aantal Nederlandse gemeenten heeft al gebieden ingericht volgens de shared-space principes. Een van de meest ambitieuze projecten is echter de herinrichting van het drukste knooppunt van een klein stadje in Groot-Brittannië, Poynton. Hier is uitgebreid in beeld gebracht hoe de situatie vóór en na de herinrichting is, en komen sceptici aan het woord. De resultaten zijn verbluffend.  Gebruikers van het kruispunt maken oogcontact, zwaaien naar elkaar als dank voor het krijgen van voorrang. Het stadje is veiliger, heeft een vriendelijker uitstraling, is aantrekkelijker voor bezoekers.

Ik kan niet beoordelen of shared space de juiste herinrichting voor de Breestraat zal zijn. Wel laat het filmpje hieronder zien dat het voor Poynton niet slechts een facelift was, maar de stad ook een leuker karakter heeft gekregen.

Prescillia van Noort (@PrescilliavN)